Múa dân gian – truyền thống: Giữ gìn bản sắc và tôn vinh văn hóa

Múa dân gian Việt Nam ra đời từ rất sớm, bắt nguồn từ đời sống lao động, tín ngưỡng và sinh hoạt cộng đồng của người Việt cổ.

Ngay từ buổi sơ khai, khi con người còn giao hòa cùng thiên nhiên, họ đã dùng những động tác vũ điệu để thể hiện cảm xúc như vui mừng khi mùa màng bội thu, tạ ơn thần linh hay cầu mong mưa thuận gió hòa. Từ đó, múa dân gian dần trở thành ngôn ngữ nghệ thuật đầu tiên của dân tộc, là phương tiện biểu đạt cảm xúc và niềm tin, phản ánh tâm hồn, tình cảm, phong tục và khát vọng sống của con người Việt Nam qua từng thời kỳ lịch sử. 

Không đơn thuần là sự vận động của cơ thể, múa dân gian chính là sợi dây gắn kết cộng đồng, nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết, yêu đời và yêu quê hương đất nước.

Trải dài trên dải đất hình chữ S, mỗi vùng miền lại mang trong mình những điệu múa dân gian riêng biệt, phản ánh đặc trưng về khí hậu, tính cách con người và đời sống văn hóa địa phương. 

Ở miền Bắc, vùng đất của ngàn năm văn hiến, múa dân gian thường gắn liền với các lễ hội truyền thống, tín ngưỡng dân gian và sinh hoạt cộng đồng. Những điệu múa sênh tiền, múa trống hội, múa quạt hay múa rối nước thể hiện không khí rộn ràng, tưng bừng của những ngày hội làng. Ngoài ra, các vùng miền núi phía Bắc như Tây Bắc và Việt Bắc cũng nổi tiếng với những điệu múa xòe Thái, múa khèn Mông, múa chuông Dao,...

Tiến vào miền Trung, vùng đất giao thoa giữa nhiều nền văn hóa, múa dân gian nơi đây mang vẻ đẹp mềm mại, uyển chuyển và sâu lắng. Ở vùng đất cố đô Huế, múa cung đình đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật dưới triều Nguyễn, với các tiết mục nổi tiếng như múa lục cúng hoa đăng, múa chầu văn, múa bát dật. Mỗi động tác, ánh nhìn và nhịp điệu hòa cùng âm nhạc, tạo nên vẻ đẹp trang trọng, thanh tao, đậm phong vị cung đình. Trong khi đó, ở Nam Trung Bộ, múa Apsara của người Chăm lại mang sắc thái huyền bí, gợi nhớ thời kỳ rực rỡ của vương quốc Champa cổ xưa.

Về miền Nam, múa dân gian mang nét trẻ trung, phóng khoáng, phản ánh đời sống đa văn hóa của cộng đồng Kinh, Hoa, Khmer. Nổi bật là các điệu múa Khmer như múa Romvong, múa Chằn, thường xuất hiện trong lễ hội chùa, Tết Chôl Chnăm Thmây hay đám cưới, mang ý nghĩa cầu an và chúc phúc. Bên cạnh đó, những điệu múa nón lá, múa khăn rằn, múa lân sư rồng góp phần làm nên không khí tưng bừng, thể hiện tinh thần hào sảng, cởi mở của người dân Nam Bộ.

Một nét đặc sắc không thể thiếu trong múa dân gian Việt Nam chính là trang phục và đạo cụ biểu diễn. Mỗi loại hình múa lại có trang phục riêng phù hợp với vùng miền, dân tộc và nội dung thể hiện. 

Ở miền Bắc, ta dễ bắt gặp những chiếc áo tứ thân, yếm đào, váy đụp, khăn mỏ quạ kết hợp cùng nón quai thao, quạt giấy hay sênh tiền. Miền Trung lại duyên dáng với áo dài, khăn vấn, đèn hoa đăng, dải lụa. Còn miền Nam thường giản dị với áo bà ba, khăn rằn, nón lá, thể hiện sự mộc mạc và phóng khoáng.

Đạo cụ múa cũng đa dạng không kém với nón, quạt, khăn, trống cơm, gậy tre, chum vại, hoa lụa... vừa là công cụ hỗ trợ, vừa là biểu tượng văn hóa. Mỗi đạo cụ đều mang một ý nghĩa riêng: chiếc nón thể hiện nét duyên thôn nữ, chiếc quạt tượng trưng cho gió và sự linh hoạt, còn trống cơm là nhịp điệu của đời sống lao động.

Nếu múa dân gian là kết tinh của truyền thống, tính cộng đồng và sự mộc mạc, thì múa hiện đại là biểu hiện của cá tính, sáng tạo và hội nhập. Múa dân gian sử dụng động tác đơn giản, dễ hiểu, phản ánh sinh hoạt đời thường; còn múa hiện đại lại phá bỏ khuôn mẫu, tập trung vào biểu đạt cảm xúc và ý tưởng. 

Âm nhạc trong múa dân gian là tiếng trống, chiêng, nhịp sênh còn múa hiện đại sử dụng nhạc điện tử, hòa âm phối khí đa dạng. Dù khác biệt, nhưng múa hiện đại vẫn thường lấy chất liệu dân gian làm nền tảng, chứng tỏ sức sống bền bỉ của văn hóa truyền thống trong dòng chảy đương đại.

Trước làn sóng toàn cầu hóa và văn hóa ngoại lai, việc bảo tồn múa dân gian là thách thức nhưng cũng là trách nhiệm. Nhiều địa phương đã mở lớp dạy múa truyền thống, câu lạc bộ dân vũ, dự án số hóa múa cổ; các đoàn nghệ thuật và trường văn hóa nghệ thuật cũng đưa múa dân gian vào chương trình đào tạo. 

Đặc biệt, trong lĩnh vực du lịch và biểu diễn, các tiết mục múa dân gian được phục dựng và biểu diễn thường xuyên trong lễ hội, sự kiện, tour du lịch, giúp công chúng và đặc biệt là du khách trẻ – tiếp cận văn hóa Việt một cách sống động. Nhiều địa phương đã mở lớp dạy múa dân gian cho học sinh, thành lập câu lạc bộ dân vũ, số hóa tư liệu múa cổ. 

Các đoàn nghệ thuật như Đoàn Ca múa dân tộc tỉnh Bắc Kạn, Nhà hát Ca múa nhạc dân tộc Bông Sen (TP.HCM) thường xuyên biểu diễn múa truyền thống trong các sự kiện văn hóa lớn. Trên sân khấu chuyên nghiệp, múa dân gian là nguồn cảm hứng cho các biên đạo sáng tạo nên những tác phẩm đương đại như “Hồn Việt”, “Sen”, “Dáng hình đất nước”.

Trong hàng nghìn lễ hội truyền thống Việt Nam, hiếm có nơi nào thiếu vắng tiếng trống, tiếng sênh, tiếng hò vang theo nhịp múa. Ở hội làng Bắc Bộ, điệu múa trống hội vang lên trong tiếng reo hò rộn rã; ở Trung Bộ, múa lân – rồng tượng trưng cho may mắn; còn ở Nam Bộ, những điệu múa bóng rỗi lại gắn với tín ngưỡng dân gian thờ Mẫu.

Múa trong lễ hội không chỉ để vui mà còn mang ý nghĩa tưởng nhớ cội nguồn, tôn vinh thần linh và cầu chúc mùa màng tốt tươi. Đây chính là hình thức “nghệ thuật của nhân dân, vì nhân dân”, phản ánh tinh thần sống động của văn hóa Việt.

Ngày nay, nhiều bạn trẻ đã và đang làm sống lại múa dân gian theo cách riêng. Trên các nền tảng như TikTok, YouTube, Facebook, xuất hiện ngày càng nhiều video tái hiện điệu múa cổ kết hợp âm nhạc hiện đại, mang lại sức hút lớn cho công chúng.

Nhiều trường đại học, nhóm nghệ thuật trẻ tổ chức các cuộc thi như “Liên hoan dân vũ dân tộc”, “Sắc màu dân gian”, góp phần lan tỏa tinh thần truyền thống theo hướng gần gũi, mới mẻ. Điều này chứng minh sức sống mãnh liệt của nghệ thuật truyền thống trong lòng thế hệ trẻ Việt Nam.

Giới trẻ ngày nay không chỉ học múa dân gian để biểu diễn mà còn để hiểu và yêu văn hóa dân tộc. Họ đang làm sống lại nghệ thuật truyền thống theo cách riêng, sáng tạo và đầy cảm hứng.”

Với du khách nước ngoài, múa dân gian Việt Nam là cửa sổ mở ra thế giới văn hóa phương Đông đậm đà bản sắc. Các tiết mục như múa Apsara, múa sạp, múa rối nước, múa nón... được trình diễn trong các sự kiện quảng bá du lịch, các lễ hội quốc tế đã để lại ấn tượng sâu sắc. 

Qua những vũ điệu uyển chuyển ấy, du khách cảm nhận được tình người, lòng hiếu khách và nét duyên dáng rất Việt Nam - một đất nước vừa truyền thống, vừa hội nhập, vừa tràn đầy sức sống. Ngành du lịch đang khai thác múa dân gian như một sản phẩm văn hóa đặc sắc. 

Tại Hội An, các tour du lịch ban đêm thường kết hợp biểu diễn múa nón, múa sạp để giới thiệu văn hóa Việt đến du khách quốc tế. Tại Hà Nội, Nhà hát Múa rối nước Thăng Long mỗi ngày đón hàng trăm lượt khách nước ngoài đến thưởng thức nghệ thuật rối nước – loại hình múa dân gian độc đáo chỉ có ở Việt Nam. Theo Tổng cục Du lịch, việc đưa múa dân gian vào các chương trình tour không chỉ nâng cao trải nghiệm du khách mà còn góp phần bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Ngày nay, múa dân gian được đưa vào chương trình giáo dục nghệ thuật tại nhiều trường học, giúp học sinh rèn luyện thể chất, nuôi dưỡng tình yêu văn hóa dân tộc. Trên sân khấu chuyên nghiệp, múa dân gian còn là nguồn cảm hứng bất tận cho các biên đạo sáng tạo nên các tác phẩm đương đại, kết hợp kỹ thuật mới với chất liệu truyền thống. Nhờ đó, múa dân gian không bị lãng quên theo dòng chảy của thời gian, mà tiếp tục sống động, thích ứng và phát triển cùng thời đại. 

Múa dân gian Việt Nam là tinh hoa của văn hóa dân tộc, là tiếng nói không lời của bao thế hệ người Việt. Trong từng động tác uyển chuyển, trong tiếng trống rộn ràng và sắc áo truyền thống, ta thấy cả một chiều sâu văn hóa – nơi quá khứ và hiện tại giao hòa. Dù thời gian có đổi thay, những điệu múa dân gian ấy vẫn mãi là hơi thở của quê hương, là niềm tự hào và là bản sắc không thể thay thế của dân tộc Việt Nam.

Tại INTOUR, chúng tôi là đơn vị cung cấp dịch vụ cho thuê nhóm múa dân gian Biểu Diễn Sự Kiện Chuyên Nghiệp... nếu Quý khách có nhu cầu xin vui lòng liên hệ chúng tôi

Tên doanh nghiệp: CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN DU LỊCH IN

Tên giao dịch: IN TOURIST COMPANY LIMITED

Tên viết tắt: INTOUR CO.,LTD

Địa chỉ: 106 Đường số 1, KDC Cityland, Phường 7, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam

Điện thoại: 028. 39 89 99 89

Website: intour.com.vn – intour.vn - Email: [email protected]