Âm Nhạc Truyền Thống Dân Tộc – Khi Nhạc Cụ Dân Tộc Bước Lên Sân Khấu Hiện Đại

Âm nhạc dân tộc Việt Nam có một hành trình sâu rộng, bắt đầu từ Nhã nhạc cung đình triều Nguyễn, nơi các dàn nhạc hoàng gia dùng đàn bầu, đàn tỳ bà, trống và các nhạc cụ tre nứa trong các nghi lễ cung đình. Song song đó, tại các làng xã, các hội làng, người dân sử dụng nhạc cụ dân gian trong các buổi lễ hội, lao động, sinh hoạt cộng đồng. Nhạc cụ như t’rưng, trống, kèn và sáo trúc là phần không thể thiếu trong âm nhạc của các dân tộc thiểu số như Gia Rai, Ê Đê ở Tây Nguyên; đàn bầu và đàn tranh phổ biến trong ca nhạc dân gian miền Bắc và Nam.

Trong những thập niên gần đây, nhạc cụ dân tộc truyền thống không chỉ dừng ở biểu diễn làng xã hay nghi lễ mà đã được đưa lên sân khấu nghệ thuật chuyên nghiệp. Ví dụ, các nghệ sĩ biểu diễn tại Festival Nhạc dân gian quốc tế hay các show văn hóa lớn dùng đàn bầu, t’rưng, trống cơm kết hợp với dàn nhạc hiện đại. Các nhạc cụ này theo đó được phối khí với đàn guitar, piano, thậm chí với nhạc điện tử, giúp âm nhạc truyền thống tiếp cận khán giả trẻ và quốc tế, đồng thời giữ được giá trị cốt lõi của di sản văn hóa.

Nhạc cụ dân tộc chính là điểm tựa nghệ thuật cho ban nhạc. Đàn bầu, với một dây duy nhất, có khả năng tạo ra âm thanh rất biểu cảm, chạm đến cảm xúc sâu thẳm của người nghe. Trong khi đó, đàn tranh với 16 dây theo truyền thống (hiện có các phiên bản từ 17 – 21 dây) mang âm thanh rõ ràng, rực rỡ, rất thích hợp để hòa vào dàn nhạc. T’rưng là loại nhạc cụ ống tre đặc trưng của Tây Nguyên; theo nguồn từ Vietnam Tourism, t’rưng truyền thống có thể có tới 48 ống, đủ để biểu diễn cả bản nhạc hiện đại nhưng vẫn giữ được tinh thần rừng tre nứa. Sáo trúc tre thanh thoát, kèn (như kèn bầu) có âm cao rõ nét, trống chầu mang nhịp mạnh mẽ – tất cả kết hợp tạo nên “bản sắc âm nhạc thuần Việt” rất khó trộn lẫn.

Âm nhạc dân tộc không đơn giản là giai điệu; đó là một trải nghiệm văn hóa và cảm xúc. Không giống nhạc pop hay rock, âm nhạc truyền thống sử dụng nhạc cụ tự nhiên, vật liệu thiên nhiên như tre, gỗ, da trâu (trống), tạo âm thanh gần gũi với thiên nhiên. Khán giả khi nghe đàn bầu, t’rưng hoặc trống chầu sẽ cảm nhận được sự chân thật, giản dị nhưng rất sâu lắng. Khi được dàn dựng trên sân khấu hiện đại với ánh sáng, múa minh hoạ, khán giả không chỉ nghe mà còn “thấy” âm nhạc qua hình ảnh – đây là trải nghiệm mà nhiều dòng nhạc khác khó mang lại.

Một trong những xu hướng rất thú vị là việc các ban nhạc dân tộc hiện nay hòa tấu nhạc cụ truyền thống với các thể loại đương đại như acoustic, jazz, world music, thậm chí EDM. Chính điều này đã khiến âm nhạc dân tộc “bước ra” khỏi khái niệm cổ xưa và trở thành một phần của âm nhạc biểu diễn hiện đại. Nhờ vậy, những buổi biểu diễn truyền thống không còn chỉ giới hạn trong festival văn hóa mà có thể xuất hiện trong các sự kiện thời trang, lễ hội quốc tế hay show fusion.

Khi khán giả nghe tiếng đàn bầu ngân, hoặc tiếng t’rưng vang, họ sẽ cảm nhận được một dòng chảy cảm xúc rất đặc biệt: vừa sâu lắng, vừa mạnh mẽ, gợi nhớ cội nguồn. Âm nhạc dân tộc có khả năng gắn kết cộng đồng: trong một chương trình du lịch hoặc lễ hội, âm nhạc truyền thống giúp người nghe cảm thấy gần gũi với văn hóa Việt, tạo nên cảm giác tự hào và gắn bó. Bên cạnh đó, nhạc dân tộc cũng có tác dụng “chữa lành”: nhiều người chia sẻ họ tìm thấy sự bình yên, cảm giác thư thái và tinh thần nhẹ nhàng khi nghe những âm thanh truyền thống.

Những nghệ nhân cao tuổi và nhạc công trẻ là những người giữ “lửa sống” cho âm nhạc truyền thống. Ví dụ, nghệ sĩ Phạm Thị Huệ là một trong những người tiên phong sử dụng đàn bầu, đàn tỳ bà, và phát triển cả phong cách biểu diễn đương đại lẫn giảng dạy. Những nghệ nhân dân tộc Tây Nguyên hoặc miền núi vẫn tiếp tục chơi t’rưng, k’ní, truyền lại kỹ thuật cho thế hệ sau, đồng thời tham gia biểu diễn trong các dàn nhạc trẻ, đưa âm thanh dân tộc lên sân khấu biểu diễn hiện đại, tạo ra sự kết nối giữa truyền thống và sáng tạo mới.

Ở những điểm du lịch nổi tiếng như Hội An, Tây Nguyên, SaPa hoặc các tỉnh miền Trung, ban nhạc dân tộc thường được mời biểu diễn trong chương trình tour văn hóa, sàn diễn resort, sân khấu lễ hội dân gian. Trong các tour trải nghiệm đêm, du khách được thưởng thức tiết mục đàn bầu, t’rưng hoặc trống chầu trong không gian sân khấu ngoài trời, dưới ánh đèn hoặc lửa trại, tạo nên một trải nghiệm âm nhạc rất “Việt Nam” và rất nhớ đời.

Việc đưa ban nhạc truyền thống vào các chương trình gala, hội nghị hoặc lễ khánh thành giúp tăng giá trị tinh thần và bản sắc dân tộc cho sự kiện. Khán giả nội địa và quốc tế sẽ ấn tượng với âm nhạc mang chất văn hóa sâu đậm, khác biệt hoàn toàn so với nhạc giải trí phổ thông. Đây là cách hiệu quả để doanh nghiệp hoặc thương hiệu gắn hình ảnh của mình với giá trị văn hóa, truyền cảm hứng và chạm đến trái tim người nghe.

Việc giữ gìn và phát huy nhạc cụ dân tộc là một phần quan trọng trong nỗ lực bảo tồn bản sắc văn hóa Việt Nam, bởi những nhạc cụ này không chỉ là công cụ biểu diễn mà còn là biểu tượng tinh thần của các dân tộc. Nhiều trung tâm giáo dục âm nhạc, như Khát Vọng Music ở TP. HCM, đã đưa các bộ môn đàn truyền thống như tỳ bà, đàn nguyệt, đàn tranh vào chương trình giảng dạy, giúp thế hệ trẻ tiếp xúc, học chơi và trân trọng di sản âm nhạc.

Các triển lãm định kỳ về “Nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam” cũng nâng cao nhận thức của công chúng về giá trị nghệ thuật và lịch sử của nhạc cụ. Một thách thức lớn là sự mai một của nghệ nhân, khi nhiều nhạc công cao tuổi không có người kế nghiệp và nhạc cụ chỉ còn lưu giữ trong bảo tàng.

Tuy nhiên, xu hướng âm nhạc hiện đại mở ra cơ hội kết hợp nhạc cụ dân tộc với nhạc đương đại, từ hòa tấu, nhạc giao hưởng đến nhạc pop, giúp âm nhạc truyền thống sống động hơn. Dàn nhạc chính quy như Dàn nhạc Dân tộc Việt Nam tại Học viện Âm nhạc Quốc gia biểu diễn các chương trình lớn, đồng thời tham gia dự án giáo dục để truyền cảm hứng cho giới trẻ.

Ngoài ra, các hình thức dân gian như đờn ca tài tử Nam Bộ với đàn tranh, đàn kìm, đàn cò hay hát xẩm với đàn bầu, đàn nhị vẫn được duy trì trong các câu lạc bộ dân ca, lễ hội truyền thống và các chương trình nghệ thuật cộng đồng. Nhiều nghệ sĩ trẻ đang nỗ lực phục hồi các loại hình này thông qua biểu diễn tại phố cổ, hội chợ hay chương trình văn hóa, tạo ra sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, đưa nhạc cụ dân tộc đến gần hơn với công chúng ngày nay, đồng thời giữ vững giá trị tinh thần và nghệ thuật của di sản âm nhạc Việt Nam.

Tại INTOUR, chúng tôi là đơn vị chuyên Cho Thuê Ban Nhạc Truyền Thống Biểu Diễn Sự Kiện Chuyên Nghiệp... nếu Quý khách có nhu cầu xin vui lòng liên hệ chúng tôi

Tên doanh nghiệp: CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN DU LỊCH IN

Tên giao dịch: IN TOURIST COMPANY LIMITED

Tên viết tắt: INTOUR CO.,LTD

Địa chỉ: 106 Đường số 1, KDC Cityland, Phường 7, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam

Điện thoại: 028. 39 89 99 89

Website: intour.com.vn – intour.vn - Email: [email protected]