Múa đương đại – hiện đại: Phong cách sáng tạo và cảm xúc

Múa đương đại (Contemporary Dance) xuất hiện vào giữa thế kỷ XX, là sự phát triển tự nhiên từ Múa Hiện đại (Modern Dance), vốn là một sự phản kháng lại những quy tắc cứng nhắc của Múa Ballet Cổ điển. 

Trên thế giới, múa đương đại là một bộ sưu tập các phương pháp, kỹ thuật được phát triển từ múa hiện đại và hậu hiện đại, không bị ràng buộc bởi bất kỳ kỹ thuật cụ thể nào. Nó nhấn mạnh vào yếu tố triết lý, khám phá năng lượng tự nhiên và cảm xúc của cơ thể.

Tại Việt Nam, múa đương đại chính thức du nhập vào khoảng cuối những năm 1980, chịu ảnh hưởng của chính sách mở cửa và sự giao lưu văn hóa quốc tế, với dấu mốc là chuyến lưu diễn của Đoàn múa Phương Bắc (Dance North) từ Úc vào năm 1988. Từ đó đến nay, múa đương đại Việt Nam đã trải qua nhiều "biến động" tích cực trong sáng tác, biểu diễn, đào tạo và hội nhập, hình thành nên những nét phát triển riêng biệt, nơi các dòng múa đương đại cùng nhau tồn tại và phát triển.

Điểm khác biệt cơ bản giữa múa đương đại và múa cổ điển nằm ở: kỹ thuật, cấu trúc, cái được phép và cái bị giới hạn.

Trong múa cổ điển, kỹ thuật rất chuẩn mực, động tác được mã hóa rõ ràng, bộ trang phục, đạo cụ, cấu trúc kể chuyện tương đối rõ và sàn diễn thường tuân theo quy tắc.

Ngược lại, múa đương đại tự do, khai thác cơ thể và cảm xúc, kết hợp nhiều phong cách như ballet, jazz, dân gian hay võ thuật. Vũ công có thể đi chân trần, sử dụng không gian linh hoạt, tương tác với ánh sáng, khán giả hay phương tiện đa phương tiện. Âm nhạc không cố định, có thể im lặng hoặc là âm thanh tự nhiên, khác với múa cổ điển cần nhạc và bố cục rõ ràng. Do đó, múa đương đại là ngôn ngữ nghệ thuật mở, linh hoạt và giàu cảm xúc.

Một trong những điểm mạnh của múa đương đại là khả năng truyền tải cảm xúc, tư tưởng và vấn đề xã hội qua chuyển động cơ thể, thay vì kể chuyện theo lối tuyến tính truyền thống. 

Chuyển động có thể mềm mại, xoáy, nâng hạ, nhịp điệu bất ngờ, ngắt quãng hoặc thay đổi hướng, tất cả nhằm tạo cảm giác mới mẻ cho người xem. Vũ công có thể sử dụng mặt sàn như một phần sân khấu, kết hợp ánh sáng, âm thanh hiện đại và tương tác với khán giả, biến không gian biểu diễn trở nên sống động. 

Biên đạo Tuyết Minh chia sẻ với Vietnam News rằng các vở múa đương đại của cô “mang câu chuyện của từng vũ công, từng giấc mơ”, cá nhân hóa trải nghiệm và không chỉ dừng lại ở kỹ thuật. Khi cơ thể được giải phóng khỏi khuôn khổ truyền thống, vũ công và biên đạo có thể khai thác các chất liệu như ký ức, thời gian, văn hóa và xã hội, biến chuyển động thành phương tiện suy tưởng.

Tại Việt Nam, múa đương đại đang từng bước khẳng định vị thế trong đời sống nghệ thuật nhờ những cá nhân và tập thể tiên phong đầy tâm huyết. 

Biên đạo Tuyết Minh được xem là một trong những gương mặt tiên phong phổ biến múa đương đại. Cô đã góp phần đưa loại hình này đến gần hơn với công chúng thông qua các dự án sáng tạo như Vũ đoàn Khám Phá và tour biểu diễn “S-Tour”, nơi cô kết hợp ngôn ngữ múa hiện đại với các yếu tố văn hóa truyền thống để chạm đến giới trẻ.

Tại Hà Nội, Kinergie Studio, do hai nghệ sĩ Đỗ Hoàng Thị Ngọc và Long Sleepy sáng lập, đã trở thành một không gian mở cho cộng đồng yêu múa. Trung tâm này không chỉ tổ chức các lớp học và workshop mà còn là nơi gặp gỡ, trao đổi giữa nghệ sĩ chuyên nghiệp và người yêu nghệ thuật, góp phần lan tỏa tinh thần “múa đương đại gần gũi cộng đồng”.

Trên sân khấu quốc tế, nghệ thuật múa Việt Nam cũng ghi dấu ấn rõ nét. Tác phẩm “Nàng Mây” (Lady Bamboo), được dàn dựng dựa trên cảm hứng từ nghề đan lát tre nứa truyền thống, đã giành Huy chương Vàng tại Festival Múa Quốc tế 2024, cho thấy khả năng kết hợp nhuần nhuyễn giữa kỹ thuật hiện đại và chất liệu bản địa. 

Những dấu ấn ấy không chỉ khẳng định năng lực sáng tạo của các biên đạo, mà còn cho thấy hành trình múa đương đại Việt Nam đang tìm được hướng đi riêng: hội nhập quốc tế nhưng vẫn đậm đà bản sắc dân tộc.

Việc đưa múa đương đại vào môi trường giáo dục, từ các trường nghệ thuật chuyên nghiệp đến trung tâm đào tạo cộng đồng, đang trở thành xu hướng tích cực góp phần phát triển toàn diện cho người học. Không chỉ dừng lại ở việc rèn luyện kỹ thuật, múa đương đại trong giáo dục giúp học sinh, sinh viên phát triển tư duy sáng tạo, khả năng cảm nhận không gian và thời gian, biểu đạt cảm xúc bằng cơ thể và tư duy phản biện qua nghệ thuật.

Tại Việt Nam, nhiều câu lạc bộ và workshop múa đương đại được tổ chức rộng rãi, tiêu biểu như Trung tâm Kinergie Studio tại Hà Nội, nơi các lớp học được thiết kế mở, khuyến khích người học khám phá cơ thể và cảm xúc của chính mình, cũng như “mở cho cộng đồng học và trao đổi đam mê biểu diễn”. Ngoài ra, Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM hay Nhà hát Giao hưởng Nhạc Vũ Kịch Việt Nam (VNOB) cũng tổ chức các khóa đào tạo, lớp trải nghiệm nhằm phổ biến ngôn ngữ múa đương đại đến giới trẻ.

Không chỉ giúp phát triển năng khiếu, việc học múa đương đại còn hình thành thái độ nghệ thuật tích cực: dám thử nghiệm, sẵn sàng tương tác và kết nối đa lĩnh vực từ âm nhạc, mỹ thuật, thiết kế đến công nghệ. Điều này giúp người trẻ rèn luyện sự tự tin, khả năng làm việc nhóm và tư duy sáng tạo.

Múa đương đại ngày nay thường không chỉ là chuyển động cơ thể mà còn là trải nghiệm đa phương tiện: ánh sáng, video, âm thanh hiện đại, sắp đặt mỹ thuật, thậm chí công nghệ tương tác. 

Tại Hà Nội, chương trình “Eternal Moments” (2025) tại Bảo tàng Hà Nội là ví dụ điển hình: biểu diễn múa đương đại – nhạc piano – nhạc dân tộc kết hợp – biến không gian bảo tàng thành sân khấu nghệ thuật.

Sự giao thoa này khiến múa đương đại trở nên hấp dẫn hơn với công chúng hiện đại, đồng thời mở rộng vùng biểu đạt của nghệ thuật múa – từ biểu diễn trên sân khấu chuyên nghiệp đến triển lãm nghệ thuật, sự kiện tương tác.

Dù múa đương đại tại Việt Nam còn non trẻ so với các quốc gia có truyền thống lâu đời, song những năm gần đây, loại hình nghệ thuật này đã ghi dấu ấn rõ nét với nhiều tác phẩm và dự án sáng tạo. Nổi bật là các vở diễn của biên đạo Tuyết Minh như “Con Tạo Xoay” (2014, Hà Nội & TP.HCM) và “Tình Yêu Hà Nội” (2015), được công chúng trẻ đón nhận nồng nhiệt nhờ cách kể chuyện bằng ngôn ngữ cơ thể đầy cảm xúc. 

Bên cạnh đó, vở “Nón” của Vũ Ngọc Khải được đánh giá là một trong những tác phẩm đương đại tiêu biểu khi đưa biểu tượng chiếc nón lá Việt Nam ra sân khấu quốc tế, còn “Đáy giếng” tại Hanoi Dance Fest lại thể hiện sức mạnh biểu cảm của cơ thể trong không gian biểu diễn tối giản. 

Các vũ đoàn Arabesque, Seperia, DK cũng góp phần làm mới nghệ thuật múa trong nước bằng cách kết hợp yếu tố dân gian với kỹ thuật đương đại, tiêu biểu qua tiết mục “Mời trầu” hay chương trình “Thanh sắc Việt”, thu hút sự quan tâm của đông đảo khán giả.

Đặc biệt, các không gian sáng tạo như VCCA (Vincom Centre for Contemporary Art) đang trở thành điểm đến quen thuộc của giới múa, hỗ trợ sản xuất và biểu diễn cho nhiều nghệ sĩ trẻ. 

Từ đó, có thể thấy múa đương đại Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế, vừa tiếp thu tinh hoa quốc tế, vừa thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc, một hướng đi giàu tiềm năng trên bản đồ nghệ thuật biểu diễn đương đại.

Một đặc trưng nổi bật của múa đương đại là khả năng phản ánh xã hội, khai thác các vấn đề đương đại như bản sắc văn hóa, giới tính, môi trường, số hóa… Không chỉ là biểu diễn đẹp mắt, múa đương đại còn là phương tiện để thức tỉnh suy ngẫm. 

Các tác phẩm múa đương đại đang cố gắng “kết hợp yếu tố văn hóa truyền thống với hiện đại”, tạo nên tiếng nói nghệ thuật phản ánh bản sắc Việt và thời đại.

Khi cơ thể vũ công chuyển động, họ không chỉ kể một câu chuyện mà còn đặt vấn đề, mở cửa cho khán giả cùng chiêm nghiệm. Đó chính là sức mạnh làm cho múa đương đại trở thành ngôn ngữ nghệ thuật của thế kỷ 21.

Nếu trước đây múa đương đại chủ yếu hiện diện trong các nhà hát chuyên nghiệp, thì nay loại hình nghệ thuật này đang lan tỏa mạnh mẽ ra đời sống, trở thành điểm nhấn trong nhiều sự kiện văn hóa, nghệ thuật và thương mại. Ngày càng nhiều chương trình lựa chọn múa đương đại để truyền tải thông điệp sáng tạo, tinh tế và mang tính thẩm mỹ cao.

Tại Việt Nam, khán giả có thể bắt gặp múa đương đại trong triển lãm nghệ thuật, bảo tàng, lễ hội văn hóa, sự kiện quảng bá thương hiệu, hay thậm chí trong không gian công cộng như phố đi bộ, khu di sản. 

Các thương hiệu lớn cũng dần khai thác múa đương đại trong các lễ ra mắt sản phẩm, bởi nó không chỉ tạo hiệu ứng thị giác mạnh mà còn thể hiện tinh thần sáng tạo và chiều sâu cảm xúc. Trong thời đại số, sự phát triển của livestream, video nghệ thuật và mạng xã hội như TikTok, YouTube đã mở ra không gian mới để nghệ sĩ múa đương đại tiếp cận công chúng.

Ở Việt Nam, múa đương đại còn gặp nhiều khó khăn như: ­­thiếu môi trường đào tạo bài bản, cơ sở biểu diễn chuyên nghiệp hạn chế, công chúng chưa quen với hình thức nghệ thuật tri thức hơn là giải trí đơn thuần. Ngoài ra, nguồn lực tài chính, truyền thông cho múa đương đại vẫn nhỏ hơn nhiều so với nhạc, ca nhạc giải trí đại chúng.

Trong thời đại số và toàn cầu hoá, múa đương đại có nhiều lợi thế: khả năng kết nối quốc tế, đa phương tiện (AR/VR, livestream), mạng xã hội tạo viral, khả năng kết hợp với các lĩnh vực nghệ thuật khác như mỹ thuật, công nghệ, thiết kế,.. để tạo ra trải nghiệm đậm chất hiện đại. 

Nếu múa đương đại Việt Nam có thể khai thác tốt bản sắc dân tộc, đồng thời vận dụng công nghệ và phương thức truyền thông hiện đại, thì sẽ mở ra giai đoạn phát triển mới mạnh mẽ hơn.

Tại INTOUR, chúng tôi là đơn vị chuyên Cung Cấp Nhóm Múa Đương Đại Biểu Diễn Sự Kiện Chuyên Nghiệp... nếu Quý khách có nhu cầu xin vui lòng liên hệ chúng tôi

Tên doanh nghiệp: CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN DU LỊCH IN

Tên giao dịch: IN TOURIST COMPANY LIMITED

Tên viết tắt: INTOUR CO.,LTD

Địa chỉ: 106 Đường số 1, KDC Cityland, Phường 7, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam

Điện thoại: 028. 39 89 99 89

Website: intour.com.vn – intour.vn - Email: [email protected]